“Барон” – “крутой” фильм

Рустам Саъдиевнинг “Барон” фильми ҳақида бироз фикр алмашсам. Мазкур кино ҳали суратга олиш ишлари якунланмасидан олдиноқ эл оғзига тушиб улгурганди. “Ўзбек киносини танқиддан қутқарувчи” фильм сифатида қарала бошланган эди. Шунингдек, Ҳолливуд ва рус актёрлари иштироки ҳам унинг интиқиб кутилишига сабаб бўлганди.

Ростданам ҳамма бу фильмни узоқ кутди. Ҳатто кинотеатрларда одам тўлиб тошди. Айрим блогерлар кинотеатрдаги мазкур аҳвол ҳақида ҳам ёзиб ўтди. “Оддий халқ” учун зўр кино эканлиги айтилди. Фильмни кўрган одам сифатида шу фикрларга қўшимча қилиб ўтсам.

Аввало, “Барон” ўзбек киносини танқиддан қутқара олмайди. Чунки танқиддан қутқарувчи фильмлар ўзбек киносида анчагина бор. Биргина мисол тариқасида Зулфиқор Мусоқов фильмларини келтириш мумкин. Уларни санаб ўтишга ҳожат йўқ. Аммо турли маиший мавзудаги бошқа киноларимиздан ўлса ўлиги ортиқ.

“Барон” фильмида яхши актёрлар жамланган. Умуман олиб қараганда, ўзбек киноси учун янги ва долзарб мавзу танланган, замонавий услубда суратга олинган. Сценарийсида диалоглардан унумли фойдаланилган. Лекин камчиликлардан ҳам холи эмас.

Сюжет осон ривожланган ва қаҳрамонларнинг қайта учрашиши учун қулай шароит яратилган. Воқеалар ривожи режиссёр ва сценарий муаллифлари учун анча қулай қилиб танланган (масалан, қамоқхонада Рўзигул ҳақида гап очилгани, бош қаҳрамон Афғонистонга бориб, айнан ўша ерда Ашрафни учратиб қолгани, Рўзигул Ўзбекистондан қочиб, айнан бароннинг уйига боргани ва Ашрафни кўргани ва ҳоказо). Мураккаблик етишмаган. Қурол ва жанг саҳналари билан боғлиқ ҳолатлар унча ўхшамаган, тажриба етишмаган.

Яна бошқа кичик камчиликлар ҳам кўзга ташланади. Масалан, хотинининг вафот этганини эшитган қамоқхона жиноятчиси махсус машинада қабристонга келади, қўллари кишандан бўшатилади ва бир ўзи мозорга кириб кетади. Тожикистонда барон уйида ўтириб, Ўзбекистон янгиликларини кўради ва унда жиноий гуруҳ қўлга олингани ҳақидаги репортажни томоша қилади. Булар нореал воқеликлар, ҳаётдан олинмаган. Умуман Ўзбекистонда бунақа журналистика ҳали оммалашмаган, бари чет элга тақлид.

Яна бир фикр. Олдин ўзбек киноси ҳақида гап кетганда тарихий фильмлар муаммоси кўп кўтариларди. Нега энди бизнинг тарихий шахслар зўр кино қилиниб, жаҳонга олиб чиқилмайди, деган саволларга бот-бот дуч келганмиз. Жавоб ҳам тайёр эди: маблағ йўқ. Мана, пул топса бўларкан, “Барон”га кетган сармояга яхши бир тарихий фильм суратга олиш мумкин эди. Ҳар ҳолда миллий ғурур ва миллат руҳи билинарди. Яна ўйлаб кўриш керак, ҳурматли мутасаддилар ва киноижодкорлар!